Temat 2 Jak zbudowane jest koło chromatyczne?
Konstruując regularny dwunastokąt wpisany w okrąg, identyfikuje się dwanaście punktów. Te dwanaście punktów odpowiada dwunastu nutom skali chromatycznej. Nazwa nut jest wskazywana przez wewnętrzny dysk, który może się obracać. Wbity gwóźdź odpowiada każdej nucie, który posłuży jako oś dla gumki, która łącząc poszczególne nuty, odtworzy figury geometryczne. Konieczność ułożenia nut w kole polega na wizualnym odtworzeniu cykliczności skali, która po cyklu dwunastu półtonów powraca do siebie i powtarza się tak, jak dzieje się to w przypadku wskazówek zegara. Do oznaczenia nut zastosowano notację międzynarodową. Zobaczmy jak to wygląda na zdjęciach.
Podajmy teraz pierwszy przykład użycia koła chromatycznego do przedstawienia skali chromatycznej:
Jak widać na rysunku, odległość półtonu między nutami jest reprezentowana przez każdą stronę dwunastokąta foremnego: w rzeczywistości każda strona jest równa drugiej, tak jak każdy odstęp między jedną nutą a następną na skali chromatycznej wynosi zawsze 1 półton (sT). Więc: 1 bok dwunastokąta = 1 półton (sT) Zobaczmy teraz, jaka jest geometryczna reprezentacja gamy durowej C. Wybraliśmy tę skalę, ponieważ wszyscy znamy ją od dziecka i jest to skala, która, jak widzieliśmy wcześniej, składa się z następujących nut: C D E F G A B C. Czy wiesz, że aby ten ciąg nut był zdefiniowany jako gama durowa, musi być zgodna z dokładnym porządkiem tonów i półtonów? Może nie, dlatego dzięki chromatycznemu kole bardzo szybko nauczysz się tej zasady konstrukcyjnej i będziesz jej potrzebować do budowy wszystkich pozostałych gam durowych. Wszystko, co musisz zrobić, to połączyć gumką wszystkie nuty skali C, zaczynając od nuty C znajdującej się na godzinie 12 i przesuwając zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Oto, co otrzymasz:
Dzięki kole chromatycznemu odkrywamy, że dokładny układ tonów i półtonów, który sprawia, że to następstwo nut stanowi skalę durową, jest następujący: T -T- sT- T- T- T sT- Gdzie T = ton i sT = półton . Na obrazie zastosowano tradycyjne nazwy nut, które odpowiadają tym w systemie brytyjsko-amerykańskim: Do = C; Re = D; Mi = E; Fa = F; Sol = G; La = A; Si = B. Pamiętaj o tym! Teraz to następstwo T i sT jest regułą, której należy przestrzegać, aby skonstruować wszystkie skale durowe. Spróbujmy zbudować skalę G-dur. Aby ułatwić zadanie, obróć wewnętrzny krążek tak, aby nuta G znalazła się na godzinie 12. Będziesz mógł sprawdzić, czy zaczynając od G i kontynuując zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż do powrotu do początkowego G, serie T i sT będą identyczne jak w skali C, ale nuty się zmienią. Oto sekwencja, którą otrzymasz: G A B C D E F# G Jak widać, w porównaniu ze skalą C, skala G ma F#.
Korzystając z tej samej procedury, spróbuj teraz zbudować gamy durowe D, E, F, G, A, B. Jedynym środkiem ostrożności, jaki musisz zachować, jest używanie zawsze różnych nazw dla nut. Weźmy na przykład skalę F; w pewnym momencie będziesz musiał zdecydować, czy użyć nazwy A#, czy Bb. Prawidłowa odpowiedź to Bb, ponieważ jeśli napiszesz: F G A A# C D E F, Uwaga A (ignorując #) jest wymieniona dwukrotnie. Jeśli zamiast tego zmienimy nazwę A# na Bb (ta sama wysokość, ale inna nazwa), wszystkie dźwięki tej skali zostaną poprawnie nazwane.