Temat 1 Pierwsza zasada dynamiki Newtona

„Każde ciało pozostaje w stanie spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym po linii prostej, chyba że zostanie zmuszone do zmiany tego stanu przez przyłożenie do niego siły.” Według Newtona ciało nigdy nie jest naprawdę bezwładne, nieruchome, ciche: ruch wydaje się być zawsze obecny, choć niedostrzegalny. Ciało porusza się ruchem jednostajnym po linii prostej, gdy porusza się po linii prostej ze stałą prędkością. Innymi słowy, ciało poruszające się ruchem jednostajnym prostoliniowym (przy braku tarcia) będzie kontynuować swój ruch w nieskończoność, dopóki nie zatrzyma go siła, a zatem, gdy siła działająca na ciało wynosi zero, jego przyspieszenie również wynosi zero. Możemy zatem zdefiniować jako inercjalny układ odniesienia dowolny układ odniesienia, w którym obowiązuje pierwsze prawo Newtona. Przez bezwładność rozumiemy tendencję, że obiekt musi pozostawać w spoczynku lub w ruchu jednostajnym. Doświadczenie uczy, że początkowo nieruchome ciało nie zaczyna się poruszać bez interwencji przyczyny zewnętrznej. Przyczynę tę stanowi na ogół siła przyłożona do danego ciała. Siły pojawiają się więc przede wszystkim jako przyczyny ruchu. Mówi się jednak, że ciało, do którego przyłożona jest siła, nie zawsze wprawia je w ruch: na ogół dzieje się tak tylko wtedy, gdy ciało rzeczywiście może się swobodnie poruszać, tj. gdy zastosowano siłę. Na przykład wszystkie ciała ze względu na swój ciężar mają tendencję do poruszania się pionowo w dół. Ciężar ciała jest więc siłą. Jeśli jednak ciało spoczywa na płaszczyźnie, jest podtrzymywane przez naszą rękę itp., czyli jest związane, nie może się poruszać. Można zatem powiedzieć, że skutkiem siły jest wprawienie w ruch ciała, do którego jest przyłożona, lub spowodowanie odkształcenia ograniczeń, które uniemożliwiają ruch ciała. Ogólnie rzecz biorąc, siły mogą być wywierane poprzez fizyczny kontakt między ciałami, wtedy mówimy o siłach kontaktowych. Polecam przeczytać tekst i wykorzystać go w tym przypadku o wadze i lekkości. Sześć notatek na następne tysiąclecie, Italo Calvino.

Ta książka jest więc dla nas dziedzictwem Calvino: te uniwersalne wartości, które on wskazuje dla przyszłych pokoleń, które powinny pielęgnować, stają się hasłem przewodnim naszego uznania dla samego Calvina. A co z pisaniem, powinno być cenione? Calvino w cudownie prosty sposób poświęca jeden wykład (notatkę dla swojego czytelnika) każdej z pięciu nieodzownych wartości literackich. Najpierw jest „lekkość” (leggerezza), a Calvino cytuje Lukrecjusza, Owidiusza, Boccaccia, Cavalcantiego, Leopardiego i Kunderę – między innymi, jak zawsze – aby pokazać, co ma na myśli: ciężar istnienia należy znosić lekko, jeśli w ogóle jest do poniesienia.